Rachunek zysków i strat jest zestawieniem przychodów i kosztów na poszczególnych działalnościach podmiotu, w efekcie końcowym określający ogólny wynik finansowy. W rachunku zysków i strat wykazuje się oddzielnie przychody, koszty, zyski i straty oraz obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego za bieżący i poprzedni rok obrotowy.
Sprawozdanie rachunku zysków i strat jest uregulowane ustawą o rachunkowości z 29 września 1994 r z późn. zm. Rachunek zysków i strat może być sporządzany w wariancie kalkulacyjnym i porównawczym. Różnice pomiędzy nimi wynikają od przyjętej zasady ujmowania kosztów wytworzenia wyrobów, będącego następstwem wyboru sposobu ewidencji księgowej kosztów.
Wyróżnia się 3 sposoby ewidencji księgowej kosztów: układ rodzajowy, układ funkcjonalny i układ kalkulacyjny.
1. Układ rodzajowy
W układzie rodzajowym wydziela się następujące koszty: amortyzacja, zużycie materiałów i energii, usługi obce, podatki i opłaty, wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia, pozostałe koszty rodzajowe. Stosowany jest w podmiotach o niewielkiej, jednorodnej działalności, gdzie wystarczającym jest ujecie kosztów prostych wg rodzaju i braku konieczności sporządzanie kalkulacji.
2. Układ funkcjonalny
Kolejnym wariantem ewidencji kosztów jest ujęcie w układzie funkcjonalnym. W układzie funkcjonalnym ewidencjonowane są koszty na kontach: koszty działalności podstawowej, koszty wydziałowe, koszty sprzedaży, koszty zakupu, koszty działalności pomocniczej, koszty zarządu, koszty handlowe. Ewidencja w układzie funkcjonalnym stosowana jest przy różnorodnej działalności i w podmiotach w których zachodzi konieczność kalkulacji i kontroli kosztów według miejsc ich powstawania.
3. Układ kalkulacyjny
Ostatnim wariantem ujęcia kosztów jest układ kalkulacyjny. W układzie kalkulacyjnym, koszty grupowanie wg układu kosztów rodzajowych, a następnie zostaje przeniesione na konta kosztów według wg działalności. Układ kalkulacyjny jest przede wszystkim stosowany w podmiotach o rozbudowanej strukturze, w których niezbędna jest kalkulacja i kontrola kosztów. Układ kalkulacyjny pozwala na uzyskanie największy ilości danych dla celów zarządczych.
Wybór ewidencji kosztów ma zasadniczy wpływ na wariant sprawozdania rachunku zysków i strat. Dla ewidencji wg kosztów rodzajowych sporządza się rachunek zysków i strat w układzie porównawczym, dla układu funkcjonalnego sporządzane jest sprawozdanie w układzie kalkulacyjnym. Natomiast ujęcie kosztów wg układu kalkulacyjnego pozwala ma dowolność wyboru pomiędzy dwoma wariantami sprawozdania.
Podsumowując: przy wyborze wariantu rachunku zysku i strat należy kierować się potrzebami informacyjnymi wynikającymi z celów zarządczych. Szerszą informację można uzyskać stosując ewidencję wg układu kalkulacyjnego, który zawiera informację o kosztach wg rodzaju i kosztach wg typów działalności.
17.12.2022 | SYNERGIA | Kategoria: ksiegowość ngo stowarzyszenia fundacje trzeci sektor